خبرگزاری مهر؛ گروه سلامت: با شیوع ویروس کرونا در سرتاسر جهان ضرورت همکاری‌های بین‌المللی بین کشورها و سازمان‌های مردم نهاد بیش از پیش به چشم می‌خورد. جمهوری اسلامی ایران نیز همچون سایر کشورها، با پیگیری مستمر دستورالعمل‌های سازمان جهانی بهداشت و همکاری تنگاتنگ با سازمان‌های بین‌المللی از جمله سازمان کودکان ملل متحد (یونیسف) و صلیب سرخ جهانی در پی کنترل هرچه سریع‌تر این بیماری بوده است؛ هرچند این همکاری‌ها دستخوش موانعی از جمله تحریم‌های یک جانبه آمریکا نیز بوده است.

در همین خصوص متدیپ اوبرایان نماینده یونیسف در ایران در گفتگو با خبرنگار مهر، ضمن تشریح چارچوب کلی همکاری‌های یونیسف با کشورهای درگیر با کرونا، توضیحاتی را در مورد همکاری‌های کنونی و آتی این سازمان با ایران برای پیشبرد اهداف درمانی در بحبوحه ویروس کرونا ارائه داد.

مشروح این گفتگو را در ادامه می‌خوانید.

رویکرد کلی یونیسف در قبال کشورهایی که دچار چالش‌های بیشتری در مبارزه علیه همه‌گیری کرونا هستند، چیست؟

همانگونه که امروزه در سطح جهان شاهد هستیم، همه‌گیری کرونا و تبعات ناشی از آن مانند فشار بر نظام‌های بهداشت، بسته شدن مرزها، تعطیلی مدارس و کسب‌وکارها، زندگی کودکان و خانواده‌های آنها را دگرگون ساخته است.

یونیسف در چنین شرایط سختی، به برنامه‌های جاری خود در بیش از ۱۹۰ کشور ادامه می‌دهد و کارشناسان این سازمان در بخش‌های مختلف به سختی در تلاش هستند تا کادر درمان، نیروهای واکنش به بیماری در خط مقدم و نیز سیاست گذاران، اطلاعات مورد نیاز خود را برای جلوگیری از شیوع بیماری و به حداقل رساندن تأثیر آن بر کودکان، دریافت کنند.

برخی از حوزه‌های فعالیت و حمایت جهانی یونیسف در دوران همه‌گیری کرونا عبارتند از ارائه اطلاعات ضروری درباره شستشوی دست‌ها و بهداشت عمومی و نیز تأمین بسته‌های بهداشت فردی، ارائه تجهیزات محافظت فردی شامل روپوش، ماسک، عینک و دستکش جراحی به کادر درمان، تأمین دیگر مایحتاج ضروری برای کارکنان خط مقدم و کودکانی که در محیط‌های چالش‌برانگیز قرار دارند، توزیع بسته‌های آموزشی اضطراری و فرصت‌های آموزش از راه دور و نیز حمایت از بازگشایی ایمن مدارس، حمایت از کودکان آسیب دیده از طریق مشاوره‌های روانی-اجتماعی، تسهیل تحلیل‌های اجتماعی-اقتصادی و نیز تأثیر ثانویه این بحران بر کودکان، حمایت از برنامه‌های حمایت اجتماعی برای کودکان و خانواده‌های آسیب‌پذیر است.

اما در برخی کشورها که شرایط از قبل وخیم بوده، این بیماری تهدیدهای جدیدی پدید آورده و ارائه خدمات حیاتی را سخت‌تر ساخته است. در این کشورها، بیماری کرونا یک وضعیت اضطراری مضاعف است. برای مثال در یمن، یونیسف در حال افزایش آمادگی و برنامه‌های پاسخ به بیماری در سطح کشور است. این فعالیت‌ها شامل تأمین آب شرب سالم برای جوامع نیازمند، توزیع بسته‌های بهداشتی اولیه برای توانمند ساختن خانواده‌هایی است که در داخل کشور آواره شده‌اند تا این خانواده‌ها بتوانند از خودشان مراقبت کنند. یونیسف و همکارانش همچنین از طریق بازدید خانه به خانه، به بیش از نیم میلیون یمنی در سراسر این کشور اطلاعات مرتبط با فاصله‌گیری اجتماعی را ارائه کرده و همچنین قصد دارند هزاران نفر از کادر بهداشت و درمان را در جلسات اطلاع رسانی درباره بیماری کرونا آموزش دهند.

در کشور سوریه، همکاران من در دفتر یونیسف سوریه با شرکای خود همکاری می‌کنند تا ضمن رساندن پیام‌های پیشگیری از کرونا را به کودکان و خانواده‌های سوری، آب سالم را در اختیار آنها قرار داده و صدها هزار قالب صابون را نیز بین آنها توزیع کند تا خطر ابتلاء به بیماری کرونا کاهش یابد. یونیسف با کمک شرکایش همچنین توانسته از طریق یک پویش خانه به خانه شستشوی دست که شامل توزیع صابون نیز می‌شود به صدها هزار آواره سوری که در اردوگاه‌های غیر رسمی زندگی می‌کردند، کمک کند.

همکاری یونیسف با سازمان‌های ایرانی مانند جمعیت هلال احمر و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در بحبوحه این همه‌گیری چگونه بوده است؟

یونیسف در ایران از همکاران دولتی خود به‌ویژه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در نبرد علیه شیوع ویروس کرونا حمایت کرده است. تاکنون و در پاسخ به درخواست وزارت بهداشت، یونیسف در مجموع ۶۳ تن تجهیزات حفاظت فردی وارد کشور کرده که در بیمارستان‌های پذیرای بیماران مبتلا به کرونا و تحت نظر دانشگاه‌های علوم پزشکی در استان‌های گیلان، اصفهان، خوزستان، خراسان شمالی، سیستان و بلوچستان، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، قم، همدان، تهران و البرز توزیع شده‌اند.

این تجهیزات شامل ماسک، دستکش، روپوش، شیلد، پیش‌بند و عینک جراحی برای پزشکان و پرستاران و کادر بهداشت و درمان هستند. علاوه بر این، یونیسف در همکاری با دفتر سلامت روان وزارت بهداشت، تولیداتی حاوی اطلاعات مهم برای کودکان و خانواده‌های آنها تدوین و توزیع کرده‌اند که شامل پیام‌هایی درباره پیشگیری از بیماری کووید -۱۹، مهارت‌های فرزندپروری و نیز مقابله با فشارهای روانی-اجتماعی ناشی از همه‌گیری است.

این همه‌گیری، علاوه بر بخش بهداشت عمومی، چندین حوزه دیگر را نیز تحت تأثیر قرار داده است. برخی از همکاری‌های یونیسف با دیگر بخش‌ها عبارتند از همکاری یونیسف با وزارت ورزش و جوانان و وزارت بهداشت در حوزه نیازهای روانی- اجتماعی نوجوانان و جوانان متأثر از این شرایط همکاری کرده و تجهیزات (شامل هدست، نگهدارنده تلفن همراه و شارژ تلفن) برای آنها ارائه می‌کند.

همچنین ۱۱۰ متخصص سلامت روان از ۳۱ استان و نیز مشاوران هفت باشگاه سلامت نوجوانان که تحت حمایت یونیسف و وزارت بهداشت هستند، تحت آموزش قرار گرفته‌اند. این متخصصین و مشاوران آموزش دیده مراقبت و حمایت روانی-اجتماعی را از طریق مشاوره تلفنی در خانه‌های جوانان تحت مدیریت دولت و نیز باشگاه‌های سلامت نوجوانان در اختیار افراد جوان و والدین آنها قرار خواهند داد.

ما در پاسخ به درخواست دولت، کمک‌های دیگری به مانند اقلام محافظتی ساده، پالس اکسی‌متر و اقلام بهداشتی نیز ارائه می‌کنیم تا از کودکان آسیب‌پذیر به مانند کودکان کار و خیابان، کودکان بدون سرپرست شامل آنهایی که در پرورشگاه‌ها و مراکز مراقبتی ویژه در سراسر کشور زندگی می‌کنند، محافظت شود.

یونیسف پس از تعطیلی مدارس به علت همه‌گیری کرونا، به حمایت فنی از وزارت آموزش و پرورش ادامه داده و تجربیات و مستندات بین‌المللی در پاسخ به کرونا را در اختیار این سازمان قرار داد. همچنین یک برنامه اقدام مشترک برای بازگشایی ایمن مدارس در حال آماده‌سازی است. حمایت یونیسف شامل تولید و توزیع پیام‌هایی برای معلمان و والدین درباره آب، بهداشت فردی و عمومی، پیشگیری و کنترل بیماری و همچنین پیام‌های بهداشت روان و روانی-اجتماعی است. ما در حال خرید تجهیزات آب و بهداشت برای ۲۰۰ هزار کودک در ۱۰۰۰ مدرسه در ۵ استان کمتربرخوردار کشور هستیم.

یونیسف با وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برای اجرای شدن طرح آزمایشی سیستم حمایت اجتماعی فعال ایران به صورت پرداخت‌های نقدی مشروط همکاری دارد. این مدل منجر به پویای بیشتر حمایت‌های اجتماعی ارائه توسط دولت می‌شود. سیستم حمایت مذکور منتج به شروط نرمی خواهد شد که دسترسی به خدمات اجتماعی اولیه را بهبود خواهد بخشید، برای مثال از طریق بیمه سلامت، کوپن‌های تغذیه‌ای، سبدهای غذایی، و دسترسی به یادگیری از راه دور برای کودکان در معرض خطر. این رویکرد، مکملی برای برنامه ملی دولت خواهد بود که سه دهک پایین درآمد را در برخی از استان‌های متأثر از کرونا هدف قرار می‌دهد.

یونیسف در پاسخ به نیازهای کودکان آسیب‌پذیر از جمله کودکان کار و خیابان، در دوران همه‌گیری بیماری کرونا و بنا به درخواست وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ۵۵ هزار و ۲۰۰ عدد ژل ضدعفونی دست، ۴۵ هزار و ۴۵۰ لیتر مایع ضدعفونی دست و ۵۲۰۰ عدد صابون مایع شستشوی دست خریداری کرده است. یونیسف همچنین ۱۵ هزار بروشور اطلاع‌رسانی در خصوص اقدامات پیشگیرانه و توصیه‌های بهداشتی کرونا به زبان کودکان برای کودکان در معرض آسیب تهیه و چاپ کرده است. این اقلام به همراه بروشورها از طریق پلتفرم وزارتخانه موسوم به کمک میان ۱۱ سازمان غیردولتی مردم نهاد که خدمات و حمایت‌های اجتماعی روانی به کودکان آسیب‌پذیر، از جمله کودکان کار و خیابان، و همچنین کودکان مهاجر افغانستانی در استان‌های مختلف ارائه می‌دهند، توزیع شدند.

یونیسف به درخواست سازمان بهزیستی کشور و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برای رسیدگی به نیازهای کودکان آسیب پذیر در دوران همه‌گیری کرونا، ۴۲۱ دستگاه اکسیژن سنج خون (پالس اکسیمتر) از طریق دفتر مرکزی تدارکات و اقلام خود در کپنهاک تهیه و به ایران ارسال کرد. یونیسف همچنین ۶۵ هزار و ۷۰۰ بسته پوشک کودک از طریق تولیدکنندگان داخلی تهیه کرد که این پوشک‌ها به همراه دستگاه‌های اکسیژن سنج خون، در میان مراکز توانبخشی و شیرخوارگاه‌های تحت پوشش بهزیستی برای استفاده کودکانی که با معلولیت زندگی می‌کنند و کودکان فاقد سرپرست مؤثر در استان‌های مختلف توزیع شدند. در کنار این اقلام، تهیه بسته‌های فرزندپروری و ظرفیت سازی برای مددکاران اجتماعی نیز با سازمان بهزیستی در حال انجام است.

چه برنامه‌هایی برای ادامه همکاری و کمک‌رسانی به ایران برای مهار همه‌گیری دارید؟

یونیسف در بسیاری از کشورها از جمله در ایران برنامه همکاری‌های خود با دولت را در راستای رفع نیازهای کودکان، به‌خصوص کودکانی که به دلیل همه‌گیری بیماری کرونا آسیب‌پذیرتر هستند، تنظیم کرده است.

دفتر یونیسف ایران علاوه بر جمع آوری موفقیت‌آمیز منابع مالی از بسیاری از کشورها و سازمان‌های اهداکننده، ازجمله اتحادیه اروپا، ژاپن، دانمارک، لهستان و همچنین صندوق جهانی بشردوستانه یونیسف، برای پاسخ به همه‌گیری کووید -۱۹ در ایران، در حال مذاکره با شرکای خود است تا منابع بیشتری جمع آوری کرده و برنامه اقدامات خود را با توجه به شرایط همه‌گیری مجدداً اولویت‌بندی کند و نحوه استفاده از بودجه‌ها را به گونه‌ای تغییر دهد که پاسخ مؤثر به اثرات مستقیم و ثانویه بحران کرونا در کشور تضمین شود.

یونیسف و شرکایش اقدامات زیادی در زمینه‌های سلامت مادران و نوزادان، تغذیه، بازگشایی مدارس، حمایت از کودکان کار، کودکان دارای معلولیت، کودکان فاقد سرپرست مناسب، و همه کودکان آسیب پذیر از جمله کودکان پناهنده در دست انجام دارند. همچنین یونیسف برای «برنامه احیا اقتصادی- اجتماعی پسا کرونای سازمان ملل در ایران» نیز به سایر اعضای تیم کشوری سازمان ملل پیوسته است.

یونیسف چه اقداماتی برای کمک به ایران در تأمین نیازهای پزشکی بیماری‌های خاص، ازجمله برای کودکان مبتلا به بیماری پروانه‌ای، انجام داده است؟

یونیسف با حمایت مالی دولت آلمان پانسمان‌های مخصوص برای کودکان مبتلا به بیماری پروانه‌ای، یا همان بیماری ای‌بی، تهیه و به ایران وارد کرده است. این اقدام بنا به درخواست وزارت بهداشت و درمان از یونیسف انجام گرفت، زیرا به دلیل تحریم‌ها مشکلاتی در تهیه این پانسمان‌ها به وجود آمده بود.

پانسمان‌های مخصوص که محصول شرکت دارویی سوئدی به نام مولینکه است، توسط دفتر مرکزی تدارکات جهانی یونیسف در کپنهاگ تهیه گردید. محموله حدود ۸/۵ تنی حاوی این پانسمان‌ها تحویل وزارت بهداشت شد تا از طریق «خانه ای‌بی» میان خانواده‌های کودکان مبتلا به این بیماری در استان‌های مختلف توزیع شود.

عملکرد ایران و زیرساخت‌ها و پتانسیل‌های بخش بهداشت و درمان ایران در رویارویی با بیماری کرونا را چگونه توصیف می‌کنید، به‌ویژه با در نظر گرفتن سایر بلایای طبیعی نظیر سیل و زلزله که ایران با آن روبروست؟

ایران یک نظام مراقبت‌های بهداشتی اولیه قوی دارد که در زمان بروز بیماری‌های همه‌گیر مانند همه‌گیری کووید -۱۹ و هنگام بروز بلایای طبیعی نسبت به سایر کشورهایی که نظام‌های بهداشت ضعیفی دارند، یک ارزش افزوده حساب می‌شود.

در کشورهایی که نظام‌های بهداشتی ضعیفی دارند، بیماری کرونا باعث اختلال در زنجیره تأمین اقلام پزشکی شده و مشکلات مالی و منابع انسانی متعددی ایجاد کرده است. در این کشورها مراجعه به مراکز درمانی به دلیل قرنطینه، محدودیت عبور و مرور و اختلال در سیستم حمل و نقل رو به کاهش است و جوامع همچنان از آلودگی به ویروس می‌ترسند. یونیسف در یکی از گزارشات نشریه جهانی لانست، هشدار داده است که این اختلالات می‌تواند منجر به افزایش شدید مرگ و میر مادران و کودکان شود.

یونیسف در ایران همچنان به حمایت از وزارت بهداشت و درمان و وزارت آموزش و پرورش برای تقویت نظام بهداشتی خود، با هدف به حداکثر رساندن پوشش واکسیناسیون و ارائه خدمات بهداشتی ضروری ادامه می‌دهد و از سیاست‌ها و بودجه‌بندی برای محافظت از سلامت و تغذیه کودکان در پاسخ به همه‌گیری کرونا و احیا پساکرونا، حمایت می‌کند.

‌گفت و گو: مرتضی رحمانی